امکان

چند سالی هست که در کشور عزیزمان موجی از رویدادهای کارآفرینی به راه افتاده که از آن جمله می توان به رویدادهای مختلف با عنوان استارتاپ اشاره کرد. نام گذاری سال ها توسط مقام معظم رهبری با محوریت اشتغال و کارآفرینی نظر به اهمیت این موضوع در کشور و جایگاه استراتژیک آن در آینده کشور است.

مجموعه امکان هم با توجه به تخصص خود در حوزه مشاوره با افراد زیادی که در این  حوزه فعالیت داشته و دارند در ارتباط مستقیم است و از دغدغه های ابشان مطلع، اما سوال اینجاست آیا واقعاً کار و کارآفرینی در نزد مسئولین اجرایی و مردم نیز یک دغدغه جدی است؟!

رازهای پشت پرده کارآفرینی

به تازگی چند موضوع متعاقب هم در محافل رسانه ای مطرح شد که باعث شد دست به قلم شوم در این موضوع خاص، اول صحبت های جناب دکتر حیدری مجری تلویزیون که صحبت از کارآفرینی در کشور را یک شوخی خواند و پرده از برخی راهکارها برداشت که در گرفتن مجوزها و تاییدیه ها در حال انجام است. در کنار آن ویدئوی دیگری هم از مدیر مجموعه رایانه کمک پخش شد که آن هم در گفتگو با جناب حیدری بود و از موانع کسب و کارهایی که حتی سرمایه گذاری لازم در بخش ارائه و تبلیغات را نیز انجام می دهند پرده برداری شد. به تازگی هم موج جدیدی از اطلاع رسانی در مورد کارخانه رشت الکتریک و نحوه واگذاری آن آغاز شده است که این مورد هم از فجایع حوزه اشتغال است.

همه این مسائل را وقتی در کنار هم می نگریم به راستی باید مجدد این سوال را مطرح کنیم که آیا واقعاً کار و کارآفرینی در نزد مسئولین اجرایی و مردم نیز یک دغدغه جدی است؟!

در این صحبت ها و اطلاع رسانی ها چند نکته بسیار واضح و مشهود وجود داشت، اول اینکه در بحث کارآفرینی شعارها و اقدامات صرفاً به سمت حمایت های ریالی و تسهیلاتی رفته است که این مورد به علت خلائی که در ادامه گفته خواهد شد، خود یک مانع بزرگ برای کارآفرین است. دوم،اینکه در پروسه کارآفرینی سهم خواهی های شخصی افراد مختلف باعث یأس و ناامیدی فرد در پیگیری و ادامه روند شروع به کار خواهد شد. سوم، نبود تفکر اصلاحی در بخش ساختاری چه از لحاظ اداری و چه از لحاظ اجرایی است به این معنی که وقتی کسی نیت به کارآفرینی می کند آنقدر فرآیندهای موازی اداری را باید طی کنند و این پروسه آنقدر طولانی می شود که فرد دیگر رغبت، انرژی و انگیزه خود را تا حد قابل توجهی از دست می دهد. حال در ادامه این موارد را بررسی خواهیم کرد:

تحلیل موارد

مورد اول:

طبق نظر سنجی که ما در کانال کافه دانش انجام دادیم 88% شرکت کنندگان اولویت هدایت کارآفرینان را نسبت به حمایت های صرفاً ریالی از ایشان بالاتر می دانستند. این نظرسنجی حکایت مستقیم از یک خلاء بزرگ دارد. اخذ تسهیلات ریالی بدون پشتوانه علمی، اجرایی، وجود برنامه مشخص و نظارت دقیق صرفاً باعث بدهکار شدن کارآفرینان در شروع کار خواهد بود. ولی اگر همراه با حمایت ریالی هدایت علمی و اجرایی و نظارتی به صورت متمرکز یا برون سپاری شده به طور مثال عقد قراردادهای طولانی مدت یا معرفی نامه های مشاوره ای  با شرکت هایی همچون مجموعه امکان که سابقه و تخصص ارائه خدمات در بخش کارآفرینی را نیز دارند انجام پذیرد قطعاً نتایج پروژه ها با وضعیت کنونی تفاوت فراوان خواهد داشت. وقتی فردی به منظور کارآفرینی و بعد از کلی تلاش تسهیلاتی دریافت می کند به اوضاع زندگی خود نیز مروری خواهد داشت و در نهایت گاهی تصمیم به هزینه کردن این تسهیلات در زندگی خود می گیرند که به صورت کامل روند ادامه آغاز به کار را با مشکلات جدی روبرو می کند.

مورد دوم:

همانطور که جناب دکتر حیدری هم فرمودند سهم خواهی های شخصی در پروسه های اجرایی گاهی مانع  تدوام فرآیند کار و گاهی حتی باعث فروپاشی یک بنگاه اقتصادی است. وقتی برای صدور یک مجوز، مدت زمان طولانی معین می شود بدون آنکه مشخص باشد این مدت زمان طولانی در عصر سرعت و اینترنت برای چیست؟ قطعاً سودجویانی پیدا خواهند شد که با اخذ مبالغ بالاتر و با توجه به ارتباطات خود مجوزهای لازم را اخذ و در ازای آن مبالغی را دریافت می کنند!! گاهی نیز سودجویانی هستند که با توجه به منافع شخصی خود بنگاه اقتصای مثل رشت الکتریک را به کام تعطیلی کشانده و کارگران آن را از کار، بیکار می کنند. از دید کلی تر و در یک جمله اینکه منافع شخصی و گاهی جناحی به منافع ملی و عمومی ترجیح داده می شود که این قطعاً برای کشور مضر خواهد بود.

سوم اینکه:

روند اصلاح نشده صدور برخی مجوزها و موازی کاری های اداری گاهی مانعی بزرگ برای کارآفرین است. وقتی برای یک مجوز واحد باید از چند نهاد مختلف استعلام اخذ شود،  استعلاماتی که می توانست با یک تفاهم نامه مشترک بین همان نهادها و یا سازمان ها به یک استعلام واحد تبدیل شود هم وقت کارآفرینان در این پروسه از دست خواهد رفت هم اینکه نهادهایی که باید استعلامات را اخذ کنند زمان خود را به جای صرف امور زیرساختی کردن و سرعت بخشیدن به امور باید صرف امور موازی نمایند؛ همه اینها در کنار هم قطعاً روند کارآفرینی را کند خواهد کرد.

در پایان این یادداشت کوتاه باید این نکته را اضافه کنم که حرکت لاک پشتی در ایجاد تسریع در پروسه های کارآفرینی قطعاً باعث ضرر خواهد بود. این روند باید سرعت بگیرد که بار اشتغال زایی از روی شانه های دولت و حکومت به شانه های کارآفرینان نیز باشد. اگر اینطور شود با اطمینان می توان گفت که با توجه به ظرفیت های عظیم کشور عزیزمان قطعاً دیگر بیکاری یک معضل نخواهد بود. بلکه دغدغه ها از صرف وجود یک کار به چگونه بهتر انجام دادن یا توسعه کسب و کار متمرکز خواهد شد.

امید است این حرکت با سرعت بیشتری پیگیری و اجرا شود.

یاسر سلیمانی

(مدیر دفتر مطالعات و پژوهش های امکان)

Visits: 116