تجارت الکترونیک چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟ | دفتر مشاوره و آموزش مدیریت و کسب و کار امکان

دسته بندی: بازاریابی

سرتان بسیار شلوغ است و وقت کافی برای رفتن به بازار و خرید اجناس مورد نیاز خود ندارید، یا به دلیل آلودگی‌های هوا و ترافیک شهر ترجیح می‌دهید قید خرید را بزنید! شاید هم از بس خیابان‌ها را پیموده اید و کالای مورد نیاز خود را پیدا نکرده‌اید خسته شده‌اید. در چنین شرایطی واقعا عالی است که با چند کلیک بتوانید تمام خریدهای خود را در چند دقیقه انجام دهید و حتی ناهارتان را هم سفارش دهید! «تجارت الکترونیک» پدیده‌ای که به سرعت درحال فراگیر شدن است، توانسته این امکان را در اختیارمان بگذارد. در این مقاله می‌خواهیم تجارت الکترونیک را بهتر بشناسیم و با مزایا و معایبش آشنا شویم. شاید روزی خواستید برای یک‌بار هم که شده از فروشگاه‌های اینترنتی خرید کنید!

تجارت الکترونیک چیست؟

تجارت الکترونیک، به معنیِ انجام معاملات تجاری، از طریق ابزارهای الکترونیکی مانند اینترنت، تلفن، تلویزیون و کامپیوتر است.
تجارت الکترونیک، برای نخستین بار در دهه‌ی ۱۹۶۰ و از طریق یک مبادله‌ی الکترونیکی داده‌ها (EDI) بر روی شبکه‌های ارزش افزوده (VANs) معرفی شد و با افزایش دسترسی به اینترنت و ظهور فروشندگان آنلاینِ محبوب در دهه‌ی ۱۹۹۰ و اوایل دهه‌ی ۲۰۰۰، رشد کرد. برای نمونه، وب‌سایت آمازون، کار خود را در سال ۱۹۹۵ و در گاراژ جف بزوس (Jeff Bezos) به عنوان کسب‌و‌کار حمل‌و‌نقلِ کتاب شروع کرد. یا وب‌سایت EBay که امکان خرید و فروش آنلاین میان مصرف‌کنندگان را فراهم می‌کند، در سال ۱۹۹۵ مزایده‌های آنلاین را به جهان معرفی کرد و در سال ۱۹۹۷ و با استقبال شدید از عروسک‌های Beanie Babies، شهرت و محبوبیت بسیار زیادی یافت. با افزایش تعداد کاربران اینترنتی، بسیاری بر این باورند که به زودی تجارت الکترونیک به روش اصلیِ انجام معاملات تجاری مبدل می‌شود.

تجارت الکترونیک نیز، مانند هر تکنولوژی دیجیتالی یا بازار خریدِ دیگری که بر مصرف‌کننده‌ استوار است، در طول سال‌ها تکامل یافته است. با محبوب‌تر شدن دستگاه‌های تلفن همراه، تجارت گوشی همراه نیز بازار مختص خود را پیدا کرده است. با ظهور سایت‌هایی مانند فیس‌بوک و پینترست (Pinterest)، شبکه‌های اجتماعی به محرک مهمی برای تجارت الکترونیک مبدل شده‌اند. برای نمونه، بر اساس Paymill، از سال ۲۰۱۴، در فروش‌های انجام شده بر روی پلت‌فرمِ تجارت الکترونیکِ Shopify ، که به دلیل تبلیغات موجود بر روی شبکه‌های اجتماعی بوده است، در ۸۵ درصد موارد خریداران با استفاده از تبلیغات موجود بر روی فیس‌بوک به این پلت‌فرم هدایت شده‌اند.

مزایا و معایب تجارت الکترونیک برای کسب و کارها و مشتریان

مزایای تجارت الکترونیک برای مشتریان

سهولت: کاربر با انتخاب نام محصول مورد نظرش در مورتورهای جست‌وجو به راحتی می‌توانند به آن دسترسی داشته باشند.

فروشگاههای واقعی تمام کالاها در ویترین و داخل مغازه قرار نمی‌گیرد و مشتری مجبور به انتخاب در گزینه‌های محدود است. اما در فروشگاههای آنلاین دیگر جنس داخل انبار وجود ندارد بلکه تمام محصولات برای کاربران قابل مشاهده است.

مقایسه آسان: ارائه تمام مشخصات و ویژگیهای کالا در تجارت الکترونیک کار کاربران در مقایسه دو یا چند کالا با یکدیگر را آسان می‌کند. همین امر مشتری را دوباره به آن بازار فروش بازمی‌گرداند.

مواجهه با نظرات دیگران: شرکتها به دلیل وجود رقابت شدید در بازار تجارت الکترونیک از کاربران خود می‌خواهند نسبت به نوع کالایی که خریداری می‌کنند پیشنهاد و انتقادات خود را بیان کنند. حال کاربران جدیدی که می‌خواهند آن کالا را خریداری کنند می‌توانند از نظرات دیگران پیش از خرید کالا استفاده کنند.

بنهای تخفیف: از آنجایی که تجارت الکترونیک نمی‌خواهد از بازارهای سنتی عقب مانده یا چیزی کم داشته باشد برای همین از بنهای تخفیف برای جذب و نگهداری مشتری و فروش کالاهای خود استفاده می‌کند. برندهای مختلف با ارائه بهترین قیمت موجود در بنهای تخفیف سعی بر برد در رقابت تجارت الکترونیک هستند.

معایب تجارت الکترونیک برای مشتریان

امنیت و حریم خصوصی: کاربران پیش از انجام هر نوع فعالیتی در مرحله نخست باید گواهی امنیتی وبسایت را بررسی کنند و نگران به سرقت رفتن اطلاعات شخصی خود باشند.

کیفیت: کاربران باید پیش از خرید حتما گزینه‌های پس از خرید مثل پس گرفتن کالا، خدمات پس از فروش و… را بررسی کنند. ممکن است پس از لمس کالا، دقیقا همان چیزی نباشد که مورد نظر مشتری بود.

هزینه‌های پنهان: برخی موارد کالایی که خریداری می‌شود شامل هزینه‌هایی است که در مرحله نخست ذکر نشده است. هزینه‌های اضافی چون حمل و نقل، جا به جایی، بارگیری و… که معمولا روی فرم پرداخت کالا وجود دارد.

تاخیر دریافت کالا: یکی از نکات قوت تجارت الکترونیک سرعت دریافت کالا سریعتر از زمان مورد انتظار است. اما در برخی از موارد باید انتظار تاخیر را هم داشت. تغییر و تحولات جوی، جغرافیایی و مکانی هرگز از پیش خبر نمی‌‌دهند.

اینترنت: استفاده از اینترنتهای رایگان احتمال ربوده شدن اطلاعات کاربران را بالا می‌برد. اگر امکان استفاده از اینترنت شخصی وجود ندارند کاربران باید هوشیار عمل کرده یا قید خرید آنلاین را بزنند.

نبود تعامل شخصی: با وجود این که قوانین و مقررات هر کسب و‌ کاری در تجارت الکترونیک برای مطالعه‌ در دسترس قرار گرفته است اما مطالب بسیاری وجود دارد که باید مطالعه شده و ممکن است مسائل قانونی برای گیج‌کننده باشد. در مورد سفارشهای بزرگ یا مهم نیز کسی وجود ندارد که در مورد پرسش‌ها یا نگرانیهای بتوان رو در رو با او صحبت کرد.

مزایا و معایب تجارت الکترونیک برای کسب و کارها و مشتریان

مزایای تجارت الکترونیک برای کسب و‌ کارها

نگهداشتن مشتری: معمولا کسب و کارها نگرانند مشتریان خود را از دست دهند برای همین همیشه در پی راهی برای نگهداشتن او هستند. در تجارت الکترونیک دیگر کسب و کارهای آنلاین نباید دغدغه‌ای در این مورد داشته باشند زیرا از سراسر دنیا می‌توانند مشتریان خود را داشته باشند.

افزایش فروش: کسب ‌و‌کارهای آنلاین، نیازی به اداره فروشگاه ندارند و می‌توانند فروش آنلاین با سود بالا داشته باشد. آنها می‌توانند به روشهای مختلفی پول را از مشتری دریافت کرده تا خرید را برای مشتری سریعتر و راحتتر کنند. این کسب و ‌کارها با در دسترس بودن به صورت بین‌المللی می‌توانند محصولات بیشتری را به فروش برسانند.

دسترسی در هر زمان و مکانی: دیگر شرایط جغرافیایی یا مکانی نمی‌تواند برای مشتریان محدودیت ایجاد کند زیرا در تجارت الکترونیک کاربران می‌توانند در 365 روز سال 24 ساعته برای مشتریان در دسترس باشند. درهای فروشگاه برای کسب سود بیشتر هرگز به روی مشتریانش بسته نخواهد شد.

گستردگی حوزه تجارت: اگر بازاریابی درست انجام شود مشتریان در سراسر دنیا می‌توانند به وبسایت مراجعه کرده و اطلاعات و محصولات مورد نیاز خود را پیدا کنند.

تراکنشهای فوری: در تجارت الکترونیک دیگر نیازی به انتظار برای نقد شدن چک یا انتظاری ۳۰ روزه برای انواع دیگر پرداختها نیست. تراکنشها بلافاصله انجام می‌شوند یا حداکثر به ۲ یا ۳ روز زمان نیاز دارید تا پول از طریق سیستم بانکی وارد حساب شود.

معایب تجارت الکترونیک برای کسب و ‌کارها

مسائل امنیتی: با وجود اینکه کسب‌ و ‌کارها اقدامات فراوانی انجام می‌دهند تا امنیت خود و مشتریانشان را حفظ کنند افرادی وجود دارند که می‌توانند از هر دیوار آتشین عبور کرده و اطلاعاتی را که می‌خواهند به دست آورند. هک شدن یکی از دغدغه‌های کسب و کارهای آنلاین در دنیای تجارت الکترونیک است.

مسائل پرداختی و مالی: بسیاری از موسسات مالی در زمان مناقشه در مورد پرداخت صورتحساب برای حفظ مشتری از او طرفداری می‌کنند. این مسئله زمانی که کالاها قبلا به مشتری تحویل داده شده‌اند ولی مبلغ پرداخت شده به حساب مشتری برگشته است موجب تحمیل شدن خسارت به کسب و ‌کار تجارت الکترونیک می‌شود.

هزینه‌ بیشتر برای زیرساختهای تجارت الکترونیک: برای اطمینان از این که کسب و‌ کار آنلاین شما به درستی اداره می‌شود باید هزینه کنید. مالک آن کسب و ‌کار باید مطمئن شود معاملات به شکل درستی انجام شده و محصولات به بهترین شیوه به نمایش گذاشته می‌شود. برای اطمینان از این مسئله باید فردی حرفه‌ای استخدام شود تا کاستیهای موجود را برطرف کند.

ارجاع کالا و خدمات پس از فروش: زیرساختهای کسب و ‌کار آنلاین باید کامل و بی‌عیب باشد. زیرا هزینه‌های دیگری برای کسب و ‌کار ایجاد می‌کند. مشتریانی هستند که پس از تحویل کالا از کیفیت آن راضی نبوده و کالا را ارجاع می‌دهند. به ویژه مصرف‌کنندگانی هم وجود دارند که چیزی بیش از بازپرداخت مبلغ خود را می‌خواهند.

وجود خدمات اینترنتی کافی: ظاهرا در دنیای امروز همه‌ همیشه می‌توانند از اینترنت استفاده کنند اما باید بدانید که هنوز هم مناطقی وجود دارد که پهنای باند شبکه در آنها می‌تواند مشکل‌ساز شود. پیش از راه‌اندازی کسب و‌ کار تجارت الکترونیک باید مطمئن شد آن منطقه از پهنای باند مخابراتی ضروری و موثر برای اداره کسب‌و‌کار برخوردار است یا خیر.

نگهداری مستمر: وقتی کسب و‌ کاری فعالیت خود را به صورت تجارت الکترونیک شروع کرده است باید برای سازگار ماندن آماده‌ تغییر باشد. با رشد تکنولوژی سیستمهای مورد استفاده در کسب و ‌کار نیز باید به روز نگه داشته شده یا در صورت نیاز جایگزین شوند.