کمال گرایی چیست؟
کمال گرایی مجموعهای از الگوهای فکریِ محکوم به شکست است که برای رسیدن به اهداف غیرواقعبینانه، شما را وادار به تلاش میکنند.
کمالگراها، به طور اجباری و وقفهناپذیر، برای رسیدن به اهداف دست نیافتنی، تلاش و تقلا میکنند و ارزش خود را با میزان بهرهوری و دستاوردهای خود اندازهگیری میکنند. کسی که خودش را برای رسیدن به اهداف غیر واقعی، تحت فشار قرار میدهد، به ناچار خود را در معرضِ دامِ ناامیدی نیز قرار میدهد. وقتی کمالگراها در رسیدن به استانداردهای خود شکست میخورند، تمایل به انتقاد خشن از خود دارند.
کمالپرستی در روانشناسی باوریست که در آن باید تمام کارها را به شیوهای وسواسی کامل انجام داد و غیر از آن مورد قبول نیست. از دیدگاه پاتولوژی، کمالپرستی اصلیترین وجه تشخیصی در اختلال شخصیتی وسواسی-اجباری است که در آن اگر انجام کاری یا نتیجه کاری کمتر از کمال باشد، مورد قبول فرد قرار نمیگیرد. در چنین حالاتی باورهای یاد شده غیر سالم هستند و روانشناسان از چنین افرادی به عنوان کمالطلبان نابهنجار یاد میکنند.
کمال گرایی مجوعهای از افکار همراه با خودخوری است و شما را وادار میکند بخواهید به اهدافی برسید که از نظر عملی غیرواقعگرایانه هستند، بلاهای زیادی سر شما میآورند و زندگی شما را سخت میکنند:
لذت را از شما میگیرد.
اعتمادبهنفستان را میگیرد.
توانایی شما برای انجام کارها را میگیرد.
اشتیاق شما را میگیرد.
توانایی رشد شما را میگیرد.
ویژگیهای افراد کمال گرا
۱. معیارهای سطح بالا
آنها معتقدند که همه چیز باید کامل و بی نقص باشد، به خودشان و دیگران سخت میگیرند. فرقی نمیکند که چه کار میکنند. آشپزی، ورزش یا کار. مهم این است که باید آن را کامل و بدون کوچکترین نقصی انجام دهند و اگر کمی کار ایراد داشته باشد احساس میکنند شکست خوردهاند؛ بنابراین همیشه فقط کارهایی را انجام میدهند که در آن مهارت دارند و دایره فعالیت هایشان محدود میشود. این افراد اغلب زمینهای خاص را برای رسیدن به حد مطلوب انتخاب میکنند.
برخی از افراد دچار این وضعیت، کمال گرایی را بر روی خانه، همسر و فرزندانشان منعکس میکنند و دسته دیگر بسیار مشکل پسند و ایرادگیرند و قصد دارند تمام کارها و وسایلشان بی عیب و نقص باشد. روابطشان، شغلشان، لباس هایشان، جعبه ابزارشان، خودروشان و …
۲. کمتر کسی به حد مطلوب آنها میرسد
برای آنها هیچ کس آن طور که باید نیست. کمال گرایان همیشه قادرند به اندازه کافی از دیگران اشکال بگیرند، فرقی نمیکند که طرف مقابل چه کسی باشد، مهم این است آن طور که باید نیست.
۳. جذب کسانی میشوند که بالقوه کمال گرا هستند
افراد کمال گرا معمولا به سراغ کسانی میروند که توانایی کمال گرا شدن را داشته باشند. اکثر کمال گرایان طرح به کمال رساندن همسران را نیز دارند.
۴. گرایش به ناراحتی و افسردگی دارند
آنها به جای این که از امکاناتی که دارند لذت ببرند، غصه میخورند که چرا در زندگی به حد مطلوب خود نمیرسند و این امر باعث میشود که همیشه تا حدی افسرده باشند.
انواع کمال گرایی
روانشناسان با توجه به علتهای کمال گرایی، ۳ نوع از آن را مشخص کردهاند:
۱. کمال گرایی خودمدار
این همان نوعی است که در تعاریف ابتدایی همین مطلب بر روی آن تأکید کردیم؛ یعنی خود فرد در مورد خودش توقعات بالایی دارد و از شکست میترسد.
۲. کمال گرایی دیگرمدار
این نوع از افراد کمال گرا، نه تنها خودشان بلکه دیگران را نیز آزار میدهند. تصور کنید که یک مربی یا یک کاپیتان کمال گرا، چطور عزت نفس اعضای تیم را له و لورده میکند یا یک استاد کمال گرا با دانشجویانش چه میکند.
۳. کمال گرایی القا شده توسط اجتماع
در بعضی موارد ریشه درد در جامعه است؛ به این معنا که ارزشهای جامعه القا میکند که همه افراد باید به بهترینها برسند. تصور کنید که موقعی که تیم ملی به جام جهانی میرود، همه مردم توقع داشته باشند و همه مطبوعات تیتر بزنند که «ما باید قهرمان جام جهانی شویم».
عواقب کمال گرایی
وقتی کمال گرایی از حد بگذرد و به سوی کمال گرایی ناسازگار کشیده شود، جلوی موفقیت فردی و حرفهای را میگیرد.
برخی از عواقب کمال گرایی بیش از حد عبارتاند از:
سلامت عمومی
کمال گرایی با مشکلاتی در حیطهی سلامت عمومی از قبیل اختلال در خوردوخوراک، افسردگی، میگرن، اضطراب و اختلالات شخصیت مرتبط است. خواهان کمال بودن میتواند منجر به کاهش بهره وری، ایجاد استرس و آسیب به روابط شود.
اعتمادبهنفس
کمال گرایی روی اعتمادبهنفس اثر منفی میگذارد. کمالگرایان، ارزش فردی خودشان را وابسته به چیزی میدانند که در جستوجوی رسیدن به آن هستند و باور دارند که دیگران نیز بر همین اساس، آنها را قضاوت میکنند. از آنجا که این افراد هرگز از داشتههایشان راضی نیستند، هرگز نمیتوانند مطابق استاندارهایی که برای خودشان تعیین کردهاند، زندگی کنند. این وضعیت سبب میشود که آنها دائم خودشان را قربانی انتقادات و سرزنشهای خودشان کنند.
تعلل
کمال گرایی با تعلل ارتباط نزدیکی دارد. برای مثال، یک فرد کمالگرا تا زمانی که راه کامل و بیعیب و نقص انجام یک پروژه را پیدا نکند، آن را آغاز نمیکند. این فرد کمالگرا به علت تعلل، معمولا از کارهایش عقب میماند و این روال بر اعتبار و روابط کاری او اثر میگذارد.
تأثیر بر خلاقیت
یکی از عواقب کمال گرایی این است که ماهیت دستوپاگیری دارد. کمال گرایی نمیگذارد ریسک کنیم و جلوی بازیگوشی و تمایل ما به رؤیاپردازی را میگیرد. این حالت، سبب اُفت تواناییِ خلاقیت و نوآوری ما میشود.
Visits: 77
ارسال نظر