دسته بندی: کارآفرینی
طراحی سناریو و نقش آن در آینده آفرینی
آینده آفرینی به روش‌ها و شیوه‌های گوناگونی امکان‌پذیر است. یکی از این شیوه‌ها سناریونویسی است. سناریونویسی فرآیندی نظام یافته است که به اکتشاف و تحلیل عدم اطمینان و قطعیت موجود در نگریستن به آینده‌ی بلند مدت می‌پردازد. این فرآیند شامل مجموعه‌ای از توصیف‌های جایگزین از آینده است که بنابر دلایل مختلف و عوامل گوناگون با یکدیگر تفاوت‌های اساسی دارند. هدف از سناریونویسی افزایش توان پیش‌بینی درست آینده نیست، بلکه هدف آن است که مدیران درک کامل و واقع‌بینانه‌ای از نیروها و عوامل تاثیرگذار بر آینده داشته باشند. حاصل این فعالیت آن است که توانایی مدیران برای برنامه‌ریزی در عرصه‌های محیطی و واکنشی نسبت به تغییر، از طریق درک و شناسایی این نیروها و عوامل افزایش می‌یابد. سناریونویسی فرآیندی چند مرحله‌ای است. در آغاز، سازمان به شناسایی تصمیم‌های راهبردی و کلیدی بلند مدت خود می‌پردازد. در مرحله‌ی بعد، سازمان این پرسش را مطرح می‌‌سازد که “چه عواملی در محیط پیرامونی قادر به ایجاد تغییر در تصمیم‌های راهبردی و کلیدی هستند؟”
در این مرحله فهرستی از عوامل کلان یا به دیگر بیان کلان روندهای اجتماعی، محیطی، فناورانه، اقتصادی و سیاسی و روندهای خرد تدوین می‌شود که بر تصمیم‌ها تاثیرگذار هستند. در مرحله‌ی بعد، تیم مسوول تدوین سناریو به این موضوع می‌پردازد که کدام یک از این عوامل کلان یا خرد اجتنا‌ب‌ناپذیر و کدام یک غیرقطعی هستند. در گام بعدی اهمیت عوامل غیرقطعی بر تصمیم‌های راهبردی کلیدی و بلند مدت سازمان ارزیابی می‌شود. سپس طرح اولیه‌ی سناریو تدوین می‌شود که به ترکیب پیامدهای احتمالی مختلف بر روی عدم قطعیت‌هایی می‌پردازد که بیشترین تاثیر را بر تصمیم‌گیری راهبردی و نامحتمل‌ترین موارد دارند. سناریوها در قالب داستان بیان می‌شوند و شامل توصیف وضعیت نهایی در آینده و شرح و توضیح چگونگی ظهور و بروز آن وضعیت هستند. از آن جا که نقش یک سناریو بازآفرینی محیط آینده است و برای اجزای سازمان در محیطی تصور شده نقش و کارکرد تعریف می‌کند، خواه و ناخواه بر سازندگان خود تاثیر می‌گذارد، به بیان دیگر سناریوهایی که می‌سازیم، در آینده برای ما محیطی را می‌آفرینند که خود جزیی از آن محیط خواهیم بود.
همانطور که پیرامون آفرینش سناریو گفته شد، مرحله‌ی نخست در نگارش سناریو، شناسایی تصمیم‌های راهبردی است. به بیانی ساده‌تر، تصمیم راهبردی به مفهوم خلق آینده‌ی مطلوب است. بنابراین دستاورد سناریو محیطی است که در آن آینده‌ی مطلوب و موردنظر ما شکل می‌گیرد. بدیهی است که طراحان سناریو در بحبوحه‌ی تحقق آینده‌ی مطلوب، بخشی از آن خواهند بود و خواسته یا ناخواسته در محیطی به بقای خود ادامه می‌دهند که خود ترسیم کننده و خالق آن بوده‌اند. بدین ترتیب می‌توان دریافت هر اندازه شناسایی عوامل تاثیرگذار و تفکیک آن‌ها از یکدیگر و تعیین میزان اهمیت آن‌ها با دقت و وسواس بیشتری صورت گیرد، پیامدهای حاصل از آینده‌ی موردنظر مطلوب‌تر و شاید امکان‌پذیرتر خواهد بود.
همان گونه که در آغاز یاد آوری شد، هدف از سناریونویسی پیش‌بینی دقیق آینده نیست، بلکه باور راسخ به این عقیده است که آینده آفرینان هیچ‌گاه منتظر آینده نمی‌مانند تا آن‌ها را غافلگیرانه دریابد، بلکه خود دست به کار شده و آینده را آن گونه که می‌پسندند رقم می‌‌زنند. از این رو، در شناسایی عوامل به طور عمده با سه نوع از عوامل قطعی، محتمل و غیرقطعی روبرو هستیم که تاثیر هر یک از آن‌ها به طور مستقل در شکل‌گیری سناریو موثر بوده و برآیند نهایی آن‌ها تعیین‌کننده‌ی شکل غایی سناریوی در دست تدوین است. هر یک از این سه نوع عوامل با درجه‌ای از احتمال وقوع و تاثیرگذاری در شکل‌گیری پیامدهای حاصل از اجرای سناریوی تدوین شده نقش دارند. بدین ترتیب در یک طرف سناریو این سناریونویس‌ها هستند که بر آینده تاثیر می‌گذارند و در طرف دیگر آن، این خود سناریو است که در محیط خلق شده تاثیرات و پیامدهای خود را بر اجزای محیط از جمله سناریونویس‌ها اعمال می‌کند.
برای عضویت در کانال تلگرام و دریافت مطالب جذاب و بروز حوزه مدیریت، بازاریابی و برندینگ کلیک کنید.
Visits: 408
